Grodziszcze – najstarsza wieś na Dolnym Śląsku

Historia wsi Grodziszcze, w której zlokalizowany jest nasz pensjonat, jest bardzo ciekawa, dlatego poświęcamy jej osobne miejsce. Wieś jest uważana za najstarszą na Dolnym Śląsku. Pierwsze wzmianki o istniejącym tutaj grodzie pochodzą z 1155 roku – w bulli Hadriana IV w wśród kasztelańskich warowni południowego pogranicza Śląska wymieniono m.in. Gród Gramolin (dawna nazwa Grodziszcza).

Bardzo możliwe, że tej samej kasztelanii dotyczy wzmianka w dokumencie z 1250 roku, w którym znajduje się wzmianka o kasztelanie Janie na zamku Grodez. Ruiny zamku obronnego jeszcze w XVII wieku były widoczne na niewielkim wzniesieniu w meandrze rzeki Piławy, która przepływa przez Grodziszcze. Do tej pory nadal widać tam relikty urządzeń obronnych.

W 1288 roku Grodziszcze było wsią należącą do księcia Henryka IV, który ufundował tu dwie prebendy lub kanonie dla kolegiaty pw. św. Krzyża we Wrocławiu. Prebendy powstały w średniowieczu po rozwiązaniu życia wspólnotowego zakonników, a ich celem było zapewnienie utrzymania duchownym, którzy nie posiadali dochodów z działalności duszpasterskiej. Źródła takich prebend to posiadłości ziemskie, a także dochody kościelne, pochodzące głównie z dziesięcin pobieranych z kilkunastu wsi.

W dawnej prebendalnej części wsi wznosi się dziś kościół parafialny pw. św. Anny, który był wzmiankowany już w 1259 roku w dokumencie biskupa Tomasza. Świątynia w obecnym kształcie została wzniesiona na pocz. XVI wieku, a następnie przebudowana w XVIII wieku.

Renesansowy dwór z zespołem parkowym zbudowali prawdopodobnie bracia Georg i Sigmund von Pogrell, potomkowie rodziny, do której wieś należała od XVI wieku. W drugiej połowie XVIII wieku w miejscu tym wzniesiony został późnobarokowy pałac rodziny von Dresky. Na początku XX w. budynek był przebudowany przez kolejnych właścicieli i pełnił rolę domu zarządcy majątku. Po II wojnie światowej pałac został przejęty przez państwo i w wyniku prac remontowych zniszczono nie tylko jego zabytkowe wnętrza, ale też elewację. Obecnie jest to dom wielorodzinny.

W 1742 r. Fryderyk II wydał pozwolenie na budowę zboru ewangelickiego w Grodziszczu. Został on wybudowany jeszcze w XVIII wieku, a wraz z nim nasza Pastorówka, czyli dom, w którym mieszkał pastor wraz z rodziną. Pierwsze nabożeństwo w nowo wybudowanym kościele odbyło się w 1743 roku.

Od czerwca 1813 r. Grodziszcze było siedzibą kwatery głównej wojsk koalicji antynapoleońskiej. Były to czasy, gdy we wsi przebywali znani z kart historii władcy i generałowie, m.in. car Aleksander I, król pruski Fryderyk Wilhelm III, książę pruski Wilhelm. Wspólny pobyt cara Rosji i króla Prus był związany z powstaniem sojuszu między tymi państwami po klęsce w 1812 r. Wielkiej Armii w Rosji. Ich spotkanie odbyło się w pałacu, który istnieje do dzisiaj, i w którym wówczas rezydował car. Wg zapisów w kronice parafialnej Grodziszcza miejscem pobytu króla Fryderyka Wilhelma III była ewangelicka plebania, a wielki książę Konstanty zajął plebanię katolicką.

W latach 60.-70. XX w. został rozebrany zbór ewangelicki wraz z wieżą. Budynek pastorówki służył nadal parafii katolickiej i dzięki temu trwa do dziś. Zachowując jak najwięcej z jej pierwotnej formy, z przyjemnością oddajemy ją do dyspozycji naszych gości.